Wet arbeidsmarkt in balans
De Wet arbeidsmarkt in balans (WAB) bevat een aantal aanpassingen van bestaande wetten. De belangrijkste wijzigingen uit de wet zijn:
De WW-premie wordt voortaan gedifferentieerd naar arbeidsovereenkomst. Bij werknemers met een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd (geen oproepcontract) geldt de lage premie van (in 2020) 2,94%, voor de overige werknemers geldt de hoge premie van 7,94%.
De hoge premie is niet van toepassing voor werknemers die jonger zijn dan 21 jaar.
Aanpassing ketenregeling: de duur van de ketenregeling wordt weer teruggebracht naar drie jaar zoals voor de WWZ. In drie jaar mogen die aansluitende contracten worden aangeboden. Twee contracten zijn aansluitend als tussen beide een tussenpose van maximaal zes maanden zit.
Payrollers krijgen recht op dezelfde arbeidsvoorwaarden als het overige personeel.
De regelgeving met betrekking tot oproepkrachten wordt aangepast:
– de werkgever moet de werknemer minstens vier dagen van te voren oproepen;
– wordt de oproep binnen vier dagen voor aanvang van de werkzaamheden ingetrokken, dan behoudt de werknemer zijn recht op loon over de periode waarvoor hij aanvankelijk was opgeroepen;
– de termijn van vier dagen kan bij cao worden verkort, maar mag nooit minder zijn dan één dag;
– na een jaar moet de werkgever een aanbod doen voor een overeenkomst met een vast aantal uren.
Aanpassing ontslagrecht: er komt een cumulatiegrond voor ontslag. Wordt een werknemer op basis van de cumulatiegrond ontslagen, dan heeft hij recht op een hogere transitievergoeding (150%).
De transitievergoeding wordt anders berekend. Voor iedere werknemer geldt een transitievergoeding van 1/3 maandsalaris per jaar. Deze transitievergoeding geldt vanaf dag 1, dus ook werknemers die minder dan twee jaar bij een werkgever hebben gewerkt krijgen recht op een transitievergoeding.

Aanpassing WKR
De werkkostenregeling wordt op een paar punten aangepast:

Voor de eerste € 400.000 van de loonsom wordt de vrije ruimte verruimd tot 1,7%. Over het restant van de loonsom bedraagt de vrije ruimte 1,2%.
De overschrijding van het forfait van de WKR kan uiterlijk bij de loonaangifte over het tweede aangiftetijdvak van het volgende kalenderjaar worden aangegeven.
Er komt een gerichte vrijstelling voor vergoeding van de VOG-aanvraag door de werkgever.
De bepaling van de waarde van een product uit eigen bedrijf wordt in lijn gebracht met de gerichte vrijstelling die voor personeelskortingen voor branche-eigen producten geldt.

Fiets van de zaak
Ter stimulering van het fietsgebruik wordt er een forfaitaire bijtelling ingevoerd voor de door de inhoudingsplichtige ter beschikking gestelde fiets van de zaak die ook voor privédoeleinden wordt gebruikt. De forfaitaire bijtelling bedraagt 7% van de consumentenadviesprijs van de fiets.
Aanpassing (jeugd-)LIV
De tegemoetkoming Lage-inkomensvoordeel (LIV) wordt aangepast. Met ingang van 1 januari 2020 geldt er één tarief. Voor werknemers met een gemiddeld uurloon van € 10,29 tot € 12,87 geldt een tegemoetkoming van € 0,51 per verloond uur, met een maximum van € 1.000 per werknemer per jaar.
De bedragen voor het jeugd-LIV worden gehalveerd. De criteria voor het jeugd-LIV in 2020 worden later met de rekenregels per 1 juli 2020 bekendgemaakt.
MKB-verzuim-ontzorgverzekering
Per 1 januari 2020 wordt een verzuim-ontzorgverzekering geïntroduceerd voor mkb-ondernemers. De verzekering die wordt aangeboden door verzekeraars moet voorzien in een dekking van de loondoorbetaling bij ziekte en kleine werkggevers ondersteunen bij de verplichtingen en taken rond loondoorbetaling bij ziekte, inclusief een transparant, goed en betaalbaar dienstverleningspakket voor die twee jaar.

Vooral werknemers in de Randstad en in andere stedelijke gebieden maken gebruik van de mogelijkheid om thuis te werken. In de regio Amsterdam werkte 45% van de beroepsbevolking in 2018 (soms) thuis. Factoren die bij thuiswerken een rol spelen zijn reistijd en -afstand, opleidingsniveau en bedrijfstak.
Het aantal mensen met betaald werk die (soms) thuiswerken is toegenomen van 2,8 miljoen in 2013 naar 3,3 miljoen in 2018 (37% van de werkzame beroepsbevolking). Incidentele thuiswerkers vormen hiervan de grootste groep (2 miljoen). Het grootste aandeel thuiswerkers (ruim 45%) is te vinden in de regio’s Gooi en Vechtstreek, Utrecht en Groot-Amsterdam. Het laagst was dit in Zuidoost-Drenthe en Oost-Groningen, waar iets meer dan een kwart van de werkenden gewoonlijk of incidenteel thuiswerkt.
In 2017 bedroeg de reisduur van woon- naar werkadres gemiddeld 28 minuten. In regio’s in de Randstad gaat een lange gemiddelde reisduur vaak samen met relatief veel thuiswerkers, zoals in de Agglomeratie Den Haag, waar de reisduur met gemiddeld 36 minuten het langst is. Ook Groot-Amsterdam (34 minuten) en Delft en Westland (34 minuten) kennen veel thuiswerkers. Uitzondering is de Agglomeratie Haarlem, waar de gemiddelde reisduur en -afstand naar het werk het kortst is van alle regio’s. Ook de verkeerintensiteit is er aanmerkelijk lager dan elders in de Randstad. Toch werken ook in de omgeving van Haarlem relatief veel mensen thuis (42%).
Behalve verkeersdrukte is ook de reisafstand van invloed. In Zuidwest-Drenthe werkt, hoewel het hier minder druk is op de weg, 37% van de werkenden thuis. Dit heeft te maken met de relatief grote afstand tot het werk. Ook in andere regio’s met geringe verkeersdrukte werd in 2018 relatief veel thuisgewerkt (Zeeuws-Vlaanderen en Delfzijl en Omgeving).
Relatief weinig thuiswerkers zijn te vinden in regio’s met minder verkeersdrukte en kortere reisafstanden, zoals in Limburg, Groningen, Zeeland en Friesland. Maar er zijn ook uitzonderingen, zoals de regio Overig Groningen (waaronder de stad Groningen) met relatief veel thuiswerkers (38%).
Naast de reisduur en drukte op de weg, gaan regionale verschillen in thuiswerk ook samen met verschillen in onderwijsniveau. Van de thuiswerkers in 2018was 65% hoogopgeleid, van de niet-thuiswerkers was dit 24%. Hoogopgeleiden zijn oververtegenwoordigd in de Randstad en in stedelijke gebieden daarbuiten. Regio’s met relatief veel hoogopgeleiden zijn de Agglomeratie Haarlem (de helft van de werkzame beroepsbevolking) en buiten de Randstad Overig Groningen (42% hoogopgeleiden).
Ook de bedrijfstak speelt een rol. Een bedrijfstak als financiële dienstverlening leent zich beter voor thuiswerk dan bijvoorbeeld de horeca. Vijf bedrijfstakken – informatie en communicatie, onderwijs, financiële dienstverlening, specialistische zakelijke diensten, en energievoorziening – kennen meer dan 60% thuiswerkers. Een kwart van de werkgelegenheid de regio’s Amsterdam, Delft en Westland en Utrecht is in deze vijf bedrijfstakken geconcentreerd.
Bron: CBS 18-12-2019

Per 1 januari 2020 wordt de regeling voor onwerkbaar weer aangepast. In iedere sector geldt vanaf die datum een uniforme wachttijd van twee dagen. Afwijking per cao is dan niet meer mogelijk.
Met de inwerkingtreding van de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) per 1 januari 2020 worden de sectorpremies en het sectorfonds afgeschaft. Tot die datum werden de WW-uitkeringen wegens onwerkbaar weer uit de sectorfondsen gefinancierd. In een Kamerbrief schrijft minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid dat het vervallen van de sectorfondsen gevolgen heeft voor WW-uitkeringen wegens onwerkbaar weer. Het bepalen bij cao van de precieze voorwaarden waaronder aanspraak gemaakt kan worden op WW is dan niet langer logisch. Nu kent de ene cao een wachttijd van één dag, een andere weer twee weken. De verwachting is dat door de wijziging in de financiering van de WW op termijn alle sectoren zullen kiezen voor een wachttijd van nul dagen.
Na overleg met de sociale partners heeft de minister daarom besloten per 1 januari 2020 een wachttijd van twee dagen in te voeren. Voor onwerkbaar weer wegens langdurige regen zal een wachttijd van 19 dagen gelden. Na de wachtdagen geldt een uitzondering op de loondoorbetalingsplicht van de werkgever.
De wachttijd wordt ingevoerd door middel van de Regeling onwerkbaar weer. De eerder aangekondigde Calamiteitenregeling, waarmee de regeling onwerkbaar weer wordt samengevoegd met de werktijdverkortingsregeling, kan nog niet in werking treden in verband met capaciteitsproblemen bij het UWV.
Bron: Min SZW 13-12-2019, 2019-0000180890

Voert een belastingplichtige in zijn aangifte een aftrekpost op, dan heeft hij daarvoor de stel- en bewijsplicht. Komt hij dit pas in (hoger) beroep met de vereiste bewijsstukken, dan heeft hij geen recht op een proceskostenvergoeding ook al wordt hij in het gelijk gesteld. Het was immers aan hem zelf te wijten dat het tot een beroepsprocedure kwam.
Een man voert in zijn aangifte 2015 een aantal specifieke zorgkosten op. In eerste instantie gaat de inspecteur niet akkoord. Na bezwaar gemaakt te hebben accepteert de inspecteur alsnog een aftrek voor een aantal specifieke zorgkosten. De aftrek voor dieetkosten voor de man en voor de zoon weigert de inspecteur toe te kennen. In beroep bij de rechtbank heeft de man een verwijsbrief en een dieetverklaring overlegd. Door die stukken heeft de rechtbank de aftrek van de eigen dieetkosten toegestaan, niet de aftrek van dieetkosten voor de zoon. Ook heeft de man voor het voeren van het beroep bij de rechtbank een proceskostenvergoeding en het betaalde griffierecht teruggekregen.
In hoger beroep bij Hof Amsterdam is uitsluitend nog de aftrek voor de dieetkosten van de zoon in geschil. Daar overlegt de man een nieuwe dieetverklaring van 13 september 2018. Hierop staat dat de zoon zich al vanaf zijn geboorte moet houden aan een koemelkeiwitvrij dieet. Eerder had de man ook al een dieetverklaring overlegd voor de zoon, maar daarop stond geen begindatum.
Het hof verleent de gevraagde aftrek van de dieetkosten voor de zoon na ontvangst van de dieetverklaring van 13 september 2018. De man krijgt echter niet de gevraagde proceskostenvergoeding. De reden is dat de man voor het bestaan van aftrekbare kosten de bewijslast heeft. Volgens het hof had de man de bij het hof overgelegde dieetverklaring van 13 september 2018 ook best al in een eerdere fase kunnen overleggen. Daarom oordeelt het hof dat als de noodzaak tot het instellen van hoger beroep uitsluitend komt door de handelwijze van de man, hij dan geen recht heeft op een proceskostenvergoeding.
Bron: Hof Amsterdam 21-11-2019

Werkgevers krijgen meer tijd om aan de administratieve verplichtingen van de WAB te voldoen. Om te voldoen aan de verplichtingen voor de lage premie WW, krijgen ondernemers respijt tot 1 april 2020.
Een van de maatregelen uit de Wet arbeidsmarkt in balans (WAB) is een premiedifferentiatie naar arbeidsovereenkomst voor de WW. Deze premiedifferentiatie komt in de plaats van de huidige differentiatie naar sector. Straks geldt een lage WW-premie (2,94%) voor arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd (mits geen oproepovereenkomst). In andere gevallen – met uitzondering van enkele specifieke uitzonderingen – geldt een hoge premie (7,94%).
Om voor de lage premie in aanmerking te komen is vereist dat bij de salarisadministratie een door beide partijen ondertekende schriftelijke arbeidsovereenkomst wordt bewaard, waaruit blijkt dat er sprake is van een overeenkomst voor onbepaalde tijd.
In de praktijk is het vaak gebruikelijk dat als na een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd een overeenkomst voor onbepaalde tijd wordt aangegaan, geen nieuwe arbeidsovereenkomst wordt opgemaakt. Vaak wordt volstaan met een bevestiging per brief of e-mail. Hierdoor beschikken veel werkgevers niet over een door beide partijen ondertekende schriftelijke arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Deze zou dan alsnog moeten worden opgemaakt en ondertekend. Om deze administratieve last te beperken is al toegestaan dat een geheel nieuwe arbeidsovereenkomst niet noodzakelijk is, maar dat ook een door werkgever en werknemer ondertekende addendum op de arbeidsovereenkomst voldoende is.
Omdat werkgeversorganisaties hebben aangegeven dat niet alle werkgevers in staat zullen zijn per 1 januari 2020 aan de verplichting van een ondertekende arbeidsovereenkomst of addendum op de arbeidsovereenkomst te voldoen, geeft minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid werkgevers respijt tot 1 april 2020. Werkgevers mogen de lage WW-premie afdragen, ook als de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd (geen oproepovereenkomst) nog niet schriftelijk is vastgelegd, of als de arbeidsovereenkomst of het addendum nog niet door beide partijen is ondertekend. Bij de loonaangifte kan de werkgever bij de indicatierubriek ‘schriftelijke arbeidsovereenkomst’ gewoon ‘ja’ invullen. Deze coulance geldt alleen voor arbeidsovereenkomsten van werknemers die voor 1 januari 2020 in dienst zijn getreden; voor andere arbeidsovereenkomsten geldt de coulance niet.
Let op: als voor 1 april 2020 niet aan het vereiste van een ondertekende arbeidsovereenkomst of addendum wordt voldaan, is de werkgever alsnog met terugwerkende kracht tot 1 januari 2020 de hoge WW-premie verschuldigd.
Bron: Min SZW 9-12-2019, 2019-0000170333